سطح بندی توسعه منطقه ای در ایران (کاربرد رهیافت شاخص ترکیبی)
نویسندگان
چکیده
با توجه به وجود نابرابری های گسترده در توزیع خدمات و امکانات توسعه در سطح استان های کشور، این تحقیق با هدف، تعیین سطوح توسعه فضایی و شناسایی ماهیت الگوهای آمایشی توسعه طراحی شد. روش مورد استفاده بر مبنای تحلیل مجموعه ای از شاخص ها برای ساخت شاخص ترکیبی توسعه بود. این شاخص سپس برای رتبه بندی و سطح بندی توسعه استان ها به کار برده شد. برای جمع آوری داده ها، نتایج سرشماری مرکز آمار ایران در سال 1385 و نتایج سالنامه های آماری کشور در طی سال های مختلف بهره گرفته شده است. برای ساخت شاخص ترکیبی توسعه نه مرحله شامل انتخاب، گروه بندی ، اعتبارسنجی، قضاوت، تبدیل، نرمال سازی، وزن دهی، محاسبه شاخص های ترکیبی زیر گروه ها و محاسبه شاخص ترکیبی کل انجام شد. در این تحقیق 41 شاخص مورد استفاده قرار گرفت که در سه گروه اجتماعی، جمعیتی و فرهنگی (14 شاخص)، اقتصادی (13 شاخص) و زیرساختی و خدماتی (14 شاخص) قرار گرفتند. نتایج رتبهبندی استان ها بر اساس شاخص ترکیبی ابعاد سه گانه نشان داد که استان تهران در گروه شاخص های اجتماعی، جمعیتی و فرهنگی، استان خوزستان در گروه شاخص های اقتصادی و استان سمنان در گروه شاخص های زیرساختی و خدماتی بالاترین رتبه را دارا هستند. در کلیه موارد استان سیستان و بلوچستان پایین ترین رتبه را به خود اختصاص می دهد. نتایج رتبه بندی استان ها از نظر شاخص ترکیبی کل نیز نشان داد که، استان های تهران، سمنان و اصفهان توسعهیافتهترین بودند و استان های کهکیلویه و بویراحمد، لرستان و سیستان و بلوچستان از پایینترین سطح توسعه در کشور برخوردار بودند. الگوی فضایی به دست آمده بر اساس شاخص ترکیبی کل توسعه نیز در سه سطح توسعهیافتگی بالا (نه استان)، متوسط (16 استان) و پایین ( پنج استان) بر مبنای تکنیک های سیستم اطلاعات جغرافیایی طبقهبندی شد. چنین الگویی وجود ساختار مرکز- پیرامون درتوسعه اقتصادی فضایی ایران را تأیید می کند.
منابع مشابه
سطحبندی توسعه منطقهای در ایران (کاربرد رهیافت شاخص ترکیبی)
با توجه به وجود نابرابری‌های گسترده در توزیع خدمات و امکانات توسعه در سطح استان‌های کشور، این تحقیق با هدف، تعیین سطوح توسعه فضایی و شناسایی ماهیت الگوهای آمایشی توسعه طراحی شد. روش مورد استفاده بر مبنای تحلیل مجموعه‌ای از شاخص‌ها برای ساخت شاخص ترکیبی توسعه بود. این شاخص سپس برای رتبهبندی و سطحبندی توسعه استان‌ها به کار برده شد. برای جمعآوری دادهها، نتایج سرشماری مرکز آمار ایران در سال ...
متن کاملپراکنش فضایی شاخص های توسعه در شهرستان های ایران با استفاده از رتبه بندی ترکیبی
تغییرات اجتماعی- اقتصادی دهههای اخیر عدم تعادل ناحیهای و تمرکز بیش از حد امکانات در برخی نقاط (کوژهای توسعه) و محرومیت دیگر نقاط (مغاک عقبماندگی) را در پی داشته است. برای تعدیل در پراکنش شاخصهای توسعه، برنامهریزی جامع توسعهپذیری مناطق با هدف ارایهی الگوی مناسب برای توزیع متعادل خدمات، جمعیت و سکونتگاهها (تعادل فضایی) ضرورت مییابد. هدف از پژوهش حاضر، ارزیابی و سنجش درجهی توسعه یاف...
متن کاملتعیین سطح نابرابری منطقه ای استان های ایران: تحلیل شاخص ترکیبی چند بُعدی
نابرابری منطقه ای پدیده ای چند بُعدی است که عرصه های مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی را در برمی گیرد. به همین دلیل برای سنجش توسعه منطقه ای در هر کشور معرفی شاخص ترکیبی چند بُعدی ضروری است. این مطالعه با هدف تعیین سطح نابرابری منطقه ای استان های ایران و شناسایی تعیین کننده های اصلی این نابرابری، به معرفی یک شاخص ترکیبی برای سنجش نابرابری منطقه ای پرداخته است. برای این منظور، 25 نماگر در 5 بُعد مخت...
متن کاملتحلیلی بر توسعه منطقه ای و سطح بندی نظام شهری در منطقه زاگرس
کشور ایران نظیر بسیاری از کشورهای در حال توسعه با مشکل تمرکز جمعیت و فعالیت در چند نقطه روبرو است. روند رو به رشد شهر نشینی در دهه های اخیر، همگام با مهاجرت های شدید روستا- شهری و همزمان با سیر تحولات اقتصادی - اجتماعی و سیاسی از مهم ترین عوامل ایجاد الگوی نظام نامتوازن شهری در ایران بوده که می توان ریشه آن را در نحوه توزیع منابع در سطح این مناطق جستجو کرد. منطقه زاگرس شامل استان های ایلام، کرم...
متن کاملارزیابی پایداری کشاورزی و منابع طبیعی شهرستانهای استان آذربایجان شرقی: کاربرد رهیافت شاخص ترکیبی
این مطالعه با هدف ارزیابی پایداری کشاورزی و منابع طبیعی شهرستانهای استان آذربایجان شرقی انجام شد. روش تحقیق از نوع توصیفی- همبستگی میباشد. در ابتدا، بر اساس نظر کارشناسان کشاورزی و منابع طبیعی، 29 شاخص در سه بعد اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی انتخاب شد. سپس، دادهها و اطلاعات مورد نیاز از سازمان جهاد کشاورزی، سالنامههای آماری و سازمان آب منطقهای استان آذربایجان شرقی در سال 1394 جمعآوری شد و...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
عنوان ژورنال:
مطالعات و پژوهش های شهری - منطقه ایجلد ۴، شماره ۱۳، صفحات ۴۱-۶۲
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023